PARI (Part 1)
Ganap na akong pari, at narito ako ngayon sa una
kong parokya para gampanan ang aking tungkulin bilang pari. Habang hindi pa
nagsisimula ang una kong pagmimisa ay parang hindi ako makahinga. Para akong
nalulunod, dahil may agam-agam ako sa aking sarili na baka hindi ko magampanan
ng mabuti ang aking sinumapaang tungkulin.
May mga bagay kasi na nasaksihan ko at naranasan
ko rin habang nasa seminaryo pa kami, hindi mawala iyon sa aking isipan.
Umpisa pa lang na mapasok ako sa seminaryo ay may
pagdududa na ako sa aking pagpapari. Naikwento ko iyon sa ilang mga naging
kaibigan ko roon.
"Hindi pa huli ang lahat para mag-back out
ka, ngunit bakit mo pinagdududahan ang iyong sarili?" wika nang aking
kaibigan, gusto niyang malaman ang aking dahilan.
“Ayaw ko sanang sabihin ito, dahil ako man ay
nakaranas din at maging ikaw, kaya nga para akong naguguluhan. Hindi naman
lingid sa iyo ang halos talamak na pakikipagtalik ng ilang nating kasamahang
sminarisata sa kapwa seminarista, at may ilan pang nagsabi na pati sa mga
paring narito. Natatakot ako na hindi ko matupad ang aking mga panata kapag
naroon na ako.” Wika ko.
“Hahaha, bakit ka nag-iisip ng ganyan. Wala
tayong magagawa, tao rin lang naman tayo at hindi Santo. At dahil tao tayo at
may pangangailangang sekswal, kaya hindi ko rin sila masisi. Tama ka, naranasan
ko na, hindi lang isang beses, marami na. Tayo-tayo rin lang ang nakakalam ng
kalaswaang nagaganap dito, kaya wala kang dapat na ikabahala. Nasa-sa iyo ang
desisyon kung magpapatuloy ka o hindi.” Wika ng kaibigan ko.
Hindi ko maintindihan kung paano niya nagagawang
tawanan lang ang mga bagay na gayon na parang pangkaraniwan lang nagaganap.
Tinapos ko na ang pakikipag-usap. Itinuloy ko na lang ang aking pag-aaral at
hindi na lang nakipagkwentuhan na ganon ang topic.
Noong una akong dumating dito sa parokyang aking
pagsisilbihan ay sinalubong ako ng dating pari. Hindi pa naman siya katandaan,
pero dahil sa health condition ay nagpasya na itong mag-retire
Ang salubong ba naman sa akin ng paring iyon ay,
“Masyado kang gwapo para maging pari. Napakaganda mong lalaki, sa pangangatawan
at tindig. Mas bagay yata sa iyo ay ang mag-artista. Nakasisiguro akong
maraming miyembro ng iyong kawan ay maaakit sa iyo at marami sa kanila ang
hindi papansinin ang iyong pagkapari. Huwag kang padadaig sa ano mang tukso,
pilitin mong makaiwas sa kasalanan. Sakali mang madaig ka ng tukso na
kahi-manawari ay hindi magkatotoo, pakaisipin mo rin na ang mga pari ay tao rin
gaya ng iba at natutukso.” Payo sa akin ng paring aking papalitan.
“Bakit po father, may ganoon bang pangyayari
kayong naranasan sa tagal na ng iyong pagiging pari? Tingin ko po ay maganda
rin kayong lalaki noong kabataan mo,” tanong ko.
“Hindi ako magmamalinis sa iyo, sabi ko nga sa
iyo na ang pari ay tao lang din. Oo, Natukso ako nagkamali ako, pero naihingi
ko na iyon ng tawad. Maraming beses na may nagtangkang manukso sa akin, babae,
lalaki, bata at marami ring beses na natangay ako ng tukso. Kaya nga, sinasabi
ko ito sa iyo. Sana lang ay may malakas kang pagtitimpi sa ano mang tukso, lalo
na at napakabata mo pa.” wika pa ni Father.
Isa pang pare ang may sinabi sa akin. Nagkataong
nakatagpo ko sa isang pagtitipon naming mga pari. Siya yung paring una kong nakatalik noon sa
seminaryo, huling taon na niya noon. Ang sabi sa akin ay, ”May mga pagkakataon
na may magkukumpisal sa iyo, mga teen-ager, mga kabataang lalake na ihihingi ng
tawad ang ginagawa nilang pagbabate, ang pagpapantasya sa mga babae o lalaki
rin. Mga lalaking pumapatol sa kapwa lalaki at kung ano-ano ano pang kasalanan
daw na ang puno’t dulo ay sex.” Wika niya.
“May mga kabataan babae na nagalaw daw sila ng
kanilang nobyo at ang iba ay aayain ka pa na makipagtalik. Marami kang
mae-encounter na ganon at sana ay iyong mapaglabanan at maiwasan. Alam kong
mahirap, napagdaanan ko na.” wika pa niya.
“Akala siguro ng marami sa kanila na habang
nagtatapat sila ng mga nagawa nila, na parang nagkukwento lang, ay makakamtan
na nila ang kapatawaran. Magugulat ka kapag may kasiyahan, halimbawa ay pasko,
piyesta. Maraming nasimba at nangungumpisal sa oras ng kumpisal. Inaabot ng
nahigit tatlong oras ang pakikinig ko sa mga nagkukumpisal. Maniwala ka, puro
sexcapades ang sasabihin nila sa iyo, grabe. Pati ang ginagawa nila kapag
inabot ng libog, kung sino ang nasa isipan nila habang nagmamasturbate at kung
paano nila nilalandi ang kapareha. Lahat ng iyon ay ihinihingi nila ng
kapatawaran. Kung minsan nga gusto ko nang sabihin na huwag na nilang isipin na
kasalanan ang mga bagay na may kaugnayan sa sex hahaha,” pagpapatuloy ng pari. “Alam
mo bang minsan ay sumakit na talaga ang aking puson. Sa loob ng ilang oras na
pakikinig ay hindi lumambot ang aking titi, nanatili iyong tigas na tigas.”
“Pero Father! Ano ang dapat kong gawin?
Nag-aalala kasi ako, nagdududa sa aking sarili. Mahina ako Father, kaya nga
hindi ako nakatanggi sa iyo noon. Ngayon na pari na rin ako, gusto ko pong
maging matatag. Paano ba ako makakaiwas sa tukso kung tukso na ang siyang
lumalapit?” tanong ko sa pari.
“Ewan ko, hindi ko rin alam. Pero sana lang,
kapag ang pagnanasa ay umabot na sa iyong puson, kung ang libog ay hindi na
kayang pigilan pa, dalangin ko ay hindi sa oras ng mismong kumpisal, hindi sa
panahon ng ritwal,” wika ni Father.
Natigilan ako sa sinabi ni Father, hindi ako
makapaniwala. “Father, totoo ba ang sinasabi mo? May pagkakataon bang nangyari
sa iyo ang ganon?”
Napangiti siya sa aking ekspresyon. “Oo anak,
nangyayari ito sa confessional. At bakit hindi? Naranasan ko. Sino ba namang
tao ang hindi mapektuhan. Nakaupo ka roon at nakikinig sa pinakaiingatang sikreto
ng isang batang lalaki, na sa isipan mo ay tinitigasan habang sinasabi sa iyo
ang kahalayang ginawa, na ikaw mismo ay nai-imagine ang mga kaganapan nangyari.
Mawawala ka sa sarili at hindi mo mamamalayan na tapos na ang kwento ng bata.
Harinawang walang ganon kang maranasan.”
Hindi mawala sa aking isipan ang mga sinabing
iyon ng pari. Parang iisa lang ang mga kasalanan na nagawa ng mga kabataan at
iyon ay tungkol sa sex. Ilang beses kong pinagisipan na umalis na lang,
magkasala man ako ay isa lang akong ordinaryong tao at hindi pari. Pero, sa
isang sulok naman ng aking isipan ay nagsasabi na bakit ako aalis, kumbisido
ako na tinawag ako para sa ganitong tungkulin, kaya nga ako inordenan at
ipinadala sa simbahang ito.
Naalala ko ang sinabi sa akin ng isang monsignor,
noong lalabas na ako ng seminaryo. Sabi niya, “Nanumpa ka na, namanata na,
subalit may isang panata na hindi ipinagkaloob sa iyo sa pamamagitan ng
ordinasyon. Ito ay isang lihim na panata na para lang sa aking sarili na ibabahagi
o sa iyo ngayon. “Umiwas ka sa ano mang iyong ikapapahamak”.
Hindi ko lubos na nauunawaan ang ibig niyang
ipakahulugan, pero tinandaan ko iyon.
-----o0o-----
Habang hinihintay pa ni Father Gabinete ang order
para tuluyan na siyang makapag-retire ay ako muna ang nag-a-assist sa mga
pang-araw-araw niyang ginagawa sa simbahan. Dahil matanda na at may iniinda
pang karamdaman ay ako na ang pinagmimisa niya araw-araw sa umaga mula Martes
hanggang Sabado at tuwing early morning mass, kapag Linggo. Unti-unti niyang
ipinapasa ang lahat ng gawain niya sa akin.
Isang eskwelahan din ang pinatatakbo ng simbahan
mula elementarya hanggang senior high school at regular daw na pinapag-kumpisal
ang mga estudyante, lalo na ang nasa grade 9 hanggang 12 at sa akin na niya
inatang ang pagdinig sa kanilang pangungumpisal.
Huling Biyernes nang bawat buwan ang pagkumpisal
at nagsisimula iyon na alas 9 sa umaga hanggang sa hapon. Break lang kapag
lunch time. Tinityempo ng mga estudyante na vacant sila.
“Mas makabubuting ikaw na ang duminig ng kanilang
kumpisal Father Ignacio, mas bata ka at mas maiintindihan mo ang kanilang
daing,” wika sa akin ni Father Gabinete.
“Wala pong problema sa akin. Mas mabuti nga po na
malaman ko na lahat ng inyong ginagawa. Hanga nga po ako sa inyo dahil
nakayanan ninyong mag-isa,” sabi ko.
“Bata pa rin ako noon gaya mo, kaya alam kong
kakayanin mo rin. May palagian naman tutulong sa iyo, mga seminarista na
pinapayagan ng mag-practice.” Wika pa ni Father Gabinete.
Sinabi niya sa akin ang karaniwang ikinukumpisal
ng mga bata, babae at lalake, at minungkahi rin niya ang parusa o penitensiya
na maaaring ipataw para sa iba't-ibang mga kasalanan ng kabataan.
Dapat daw akong maging mabait at maamo pero
mahigpit sa mga bata, lalo na sa mga babae. Sa mga lalaki, ay dapat daw na mas
mahigpit dahil likas na matitigas ang ulo.
-----o0o-----
Huling Byernes na ng buwan. Unang beses na ako
ang makikinig. Bago ako pumasok sa kumpisalan ay lumuhod muna ako sa may altar
at nanalangin na sana ay gabayan ako sa aking gagawin, na magawa ko ng tama.
Nanalangin din ako na sana ay walang mag-confess ng tulad ng sinabi ng isang
pare sa akin bago ako pumunta sa parokyang ito.
Tumungo na ako sa kumpisalan, hinawi ko na ang
kurtinang tanging tumatakip sa aking pupwestuhan. Pumasok na ako at muling
isinara ang kurtina at naupo na sa silyang naroon at naghintay ng sino mang
papasok.
Walang face-to-face confession. Malaki ang paniniwala
si Father Gabinete na hindi mahihiya ang mga bata na sabihin lahat ng mga bagay
na inaakala nilang kaslanang nagawa na ipatapat at ihingi ng tawad kapag hindi
sila magkaharap. Ang tangi kasing tabing sa pagitan ng pari at ng
nangungumpisal ay manipis na parang tela na aninag lang ang mukha at hindi
makikilala.
Sa pagpasok ko sa kumpisalan ay totoong may kaba
akong naramdaman. Huminga lang ako ng malalim para marelaks. Mga bata lang ang
aking makakaharap.
Lumiwanag na sa kabila, ibig sabihin ay may
pumasok na. Kusang liliwanag ang partisyong iyon kapag may taong pumasok,
malamlam na liwanag na nagmumula sa isang maliit na ilaw.
Nagsunod-sunod na ang nangungumpisal, labas-masok
na ang mga bata, babae at lalake. Tumatagal lang naman ng tatlo hanggang limang
minuto ang pag-confess ng mga bata. Mangilan-ngilan lang ang tumagal ng sampung
minuto.
Halos pare-pareho lang naman ang kanilang
kino-confess, sinasagot ng pabalang ang mga magulang, nag-umit ng barya sa
wallet ng parents, nakipag-away sa kapatid at kalarong kapitbahay at kung
ano-ano pang maliliit na bagay. Karamihan sa kanila ay mga bata pa na hindi pa
masasabing tee-ager.
Alam ko naman kung ang nangungumpisal ay teenager
na dahil sa boses. Kahit na babae ay iba ang tono ng boses kapag nag teen-ager
na. Iba naman ang kino-confess ng mga teenager na lalaki, tulad ng cheating,
stealing, paninigarilyo, paninilip, at pakikipag-away.
Sa palagian kong pagdinig ng confession, at
pagtuturo din ng tungkol sa religion ay unti-unti kong natatandaan ang kanilang
mga boses, pati na ang mga kasalanan na paulit-ulit lang, palaging ganon sa
tuwing mangungumpisal. Pagkatapos ng kumpisal ay pinagdarasal ko lang sila ng
tatlong ‘Ama Namin’, tatlong ‘Aba Ginoong Maria’ at tatlong ‘Pagsisisi o
Pagtitika’.
May malaking pagbabago ang kino-confess nilang
kasalanan habang sila ay nagmamature, sabihin na nating sumula ng sumapit sila
sa “teen” age. Halimbawa ay ang pagjajakol o pasasalsal babae man o lalake. At
ang palagi kong kaparusahan at tig-sasampung “Aba Ginoong maria”, “Ama Namin”,
at “Pagsisisi.”
Hindi ko naman sila inuutusan huminto dahil sa
alam kong useless lang dahil sa alam kong mauulit at mauulit ang ginagawa
nilang iyon at baka higit pa. Ang palagi kong sinasabi ay huwag ng gagawa pa ng
kasalanan, pero never kong sinabi na itigil na ang specific na gawaing
pagbabate o masturbation.
Isang batang lalaki ang nag-confess na
nakipag-jakulan siya sa isa niyang kaklase, jinakol nila daw ang isa’t-isa. May
nagtapat din na nakipagsusuhan sa kapwa estudyante. Ang aking parusa ay ang
dasalin nila ang buong rosaryo, yun lang. Pinayuhan ko lang na mag-kontrol sa
sarili.
Bagaman at inaasahan ko na hindi maglalaon ay may
magkukumpisal na nagkaroon ng real sex ang isa sa mga batang lalaking
estudyante ay ikinagulat ko pa rin. Nagulat ako dahil ang nagkumpisal, bagaman
at hindi ko nakikita ay nakilala ko naman ang boses. Isa siya sa pinakatahimik,
well behave ika nga at mahiyain na batang estudyante sa Garde 8. Kung hindi ako
nagkakamali ay katorse (14) pa lang siya. Sa pagkatanda ko ay first time nitong
magkumpisal. Naging interesado ako kaya nagtanong pa ako ng iba sa kanya.
Layunin ko kung bakit nakagawa ng ganong bagay.
“Father, nakagawa po ako ng napakalaking
kasalanan at gusto ko pong makahingi ng payo, pero father, ang problma ko po ay
hind ko pinagsisihang ang nagawa ko,” wika niya.
Napasandal ako, ano ito, Alam na kasalanan ang nagawa
kaya nagkumpisal, pero hindi pinagsisihan ang nagawa. Anong klaseng bata ito.
“Sige, ipagpatuloy mo, ano ba ang sinasabi mong
kasalanan na hindi mo pinagsisisihan?” tugon ko.
“Nakipagtalik po ako sa isang babae,” sabi ng
bata.
“Hmm. Ilang beses na nangyari? Isang beses lang
ba?”
“No Father, higit sa isa,” sagot ng bata.
“Pwede ko bang malaman kung ilang beses at kailan
ang huli?”
“Anim na beses na po, yung huli ay kagabi lang
po.”
“Ilang taon ka na ba?”
“Fourteen na po Father,” tugon niya.
“Yung babae, ilang taon na?
“Fourteen na rin po, magkasing-edad po kami.”
“Wika mo, kagabi ay may nangyari din sa inyo,
kelan naman yung una?”
“Last week lang po.”
“Ibig mo bang sabihin ay six times kayong nag sex
in two weeks?” Natanong ko para mas maunawaan ang sitwasyon.
“Ang totoo po ay wala pang two weeks, siyam na
araw lang po.”
Iba ang nasa isip ko, ibang klaseng bara ito,
pati na ang batang babaeng nakatalik nila. Ibang klaseng libido meron ang
dalawang batang ito. Daig pa niya ang lalaking may asawa.
“Sabi mo ay hindi mo pinagsisisihan ang ginawa
mo, bakit ka pa nag-confess? At bakit ngayon mo lang naisipan at hindi noong
unang beses na nangyari?”
“Hindi kita masagot Father. Pero, honestly po,
hindi ko alam kung bakit mali ang isang bagay na napakaganda o napakasarap sa
pakiramdam. Bakit mali Father?”
“Mali, dahil hindi pa napapanahon, unang una,
napakabata pa ninyo, pangalawa, masama ang pagtatalik kung hindi kayo kasal. Pangatlo,
alam na ba ninyo ang responsibilidad ninyo sakaling magbunga ang inyong
Ginawa?” tugon ko. Ang totoo ay hindi ko rin talaga alam ang tamang sagot.
“Nakapag try ka na bang mag-drugs?” tanong ko ulit.
“Hindi po Father, bawal po.”
“Iyang ang patunay na hindi lahat ng masarap sa
pakiramdam ay tama. Maraming nagsasabi na masarap daw ang pakiramdam nang
gumagamit ng ipinagbabawal na gamot, masigla ang katawan, alerto ang isipan,
pero mali, dahil ang epekto ay ang pagkalulong at pagkasira ng kinabukasan.
Hindi ko na iye-elaborate pa ha. Mahabang diskusyon iyon. Naintindihan mo ba.”
“Yes Father.”
“Kung alam mong mali, pero hindi mo
pinagsisisihan, bakit narito ka ngayon at nangungumpisal?”
“Baka po kasi nasaktan ko siya, siguro po ay
nasaktan ko siya.”
“Paano at bakit?” usisa ko pa.
Matagal bago nakasagot ang bata. Marahil ay
nagiisip ng sasabihin.
“Ewan ko Father kung dapat kong ipagyabang, pero
mola po ako, May kalakihan po ang akin at maliit lang siyang babae. Alam ko
pong nasaktan ko siya.”
Hindi ako handa sa ganitong eksena, Hindi namin
napag-aralan ito sa seminaryo. Napaangat talaga ang pwet ko sa upuan pagkarinig
ko sa kanyang kasagutan.
“Sinabi ba sa iyo na nasaktan siya?” tanong ko
uli. Hindi ko talaga alan kung dapat ito sa kumpisalan, tumatagal ang aming
paguusap at hindi pangkaraniwan ang ganito. Mabuti na lang at huli na ito.
“Hindi po siya nagreklamo o nagsabi sa akin.
Mahal na mahal daw niya ako at siguro ay iyon ang dahilan kaya rin siya pumayag
sa aking gusto.”
“Gaano kalaki ang malaki? Gaano kalaki ang sa
iyo?” Hindi ko na talaga alam kung tama ang aking pagtatanong, pero curious
kasi ako.
Hindi kaagad siya nakasagot, marahil ay nahihiya.
Subalit pagkaraan ng ilang sandali ay sinagot din ang aking tanong.
“Kulang-kulang pong siyam na pulgada at mataba po
talaga.”
Hindi ako makapaniwala sa sinabi niya, fourteen
pa lang siya at nagtataglay na ng ganung kahabang burat. Anong klaseng bata
ito, baka naman isa na siyang halimaw. Ang isang pinoy ay maswerte na magkaroon
ng 5 pulgadang burat.
“Siyam na pulgada, at hindi siya nagreklamo?
Gumagamit ba kayo ng condom?”
“Opo Father, pero one time, dahil sa aking
kapusukan ay napunit po ang suot kong condom. Pero sabi naman po niya ay hindi
siya fertile ng panahong iyon kaya hindi raw siya buntis.”
“Sigurado ba siya, iyan ba ang pinoproblema mo?”
“Hindi ko rin po sigurado, siya lang naman ang
may sabi. Pero Father, hindi po iyon ang nagpapagulo sa aking isipan. Mas
malaki po ang problema ko kahit na mabuntis ko pa ang GF ko,” Wika ng
binatilyo.
“Magpatuloy ka,” wika ko habang nag-iisip kung
anong malaking problema ang kinakaharap ng batang ito.
“Nahuli po kami sa aming ginagawa. Hindi po kasi
namin sukat akalain na babalik kaagad ang mother niya. Huli po kami sa akto.”
“Linawin mo nga. Nahuli kayo ng nanay ng iyong
nobya?”
“Tama po.”
“Nahuli kayo sa act? Magkapatong?” tanong ko.
Grabe.“Anong ginawa ninyo? Anong reaksyon ng mother ng nobya mo?”
“Nagmamadali po kaming nag-ayos ng aming sarili.
Kaya lang ay hindi ko kaagad na nakita ang aking pants at brief. Nakatayo na po
ako at naka-display ang matigas ko pang burat. Nakita ko po ang kanyang nanay
na nanlaki ang mga mata. Siguro po dahil sa galit. Natakot po talaga kami, lalo
na ako.”
“May sinabi ba ang mother niya sa iyo?”
“Meron po, pero bago po iyon ay nakita ko ang
hinubad kong mga damit sa may paanan niya, nang kukunin ko na po iyon ay kanya
iyong sinipa palabas ng pintuan. Hindi ko po nakuha kaya kinuha ko ang kumot at
ipinantakip ko sa aking kahubdan. Sabi po niya sasabihin niya ang aming ginawa
sa kanyang asawa. Natakot po kami ng aking GF. Baka po kasi saktan ako at
maging siya rin.”
“Anong ginawa mo?”
“Wala po, naghintay ako na sampalin niya, pero
hindi po niya ginawa. Pinaalis niya ang aking GF at pinagkulong sa kwarto
nilang mag-asawa.” Sabi niya.
“Tapos?”
“Tapos po ay… tapos po ay…”
-----Itutuloy-----